Có thể nói tai nạn giao thông đang trở thành một vấn nạn nhức nhối khi những hậu quả của nó gây ra cho xã hội là rất nặng nề. Trong số các lý do khiến cho tình trạng tai nạn giao thông diễn bíên phức tạp trong thời gian qua ngoài những yếu tố chủ quan như: cơ sở hạ tầng giao thông chưa đảm bảo, chế tài xử lý chưa nghiêm thì có một nguyên nhân hết sức quan trọng cần được nói đến đó là ý thức chấp hành luật giao thông của người tham gia giao thông còn nhiều hạn chế. Như thế, vấn đề giáo dục, tuyên truyền pháp luật về an toàn giao thông cho người tham gia giao thông là hết sức cần thiết. Đặc biệt, công tác này cần được chú trọng đối với đối tượng học sinh.

Mỗi khi ra đường, chúng ta có thể dễ dàng nhận ra những cảnh tượng học sinh vi phạm trật tự an toàn giao thông: học sinh đi xe đạp dàn ngang thành hàng 3, hàng 4 cản trở giao thông; ngang nhiên vượt đèn đỏ; chở 3, chở 4 thậm chí lạng lách đánh võng, đua xe; tình trạng ách tắc giao thông xảy ra ở các cổng trường lúc tan học xảy ra như cơm bữa. Trong những lỗi vi phạm trên, có yếu tố của sự nông nổi, bốc đồng của tuổi trẻ nhưng phần lớn là do học sinh nhận thức sơ sài, hời hợt về pháp luật và kỹ năng tham gia giao thông an toàn, từ đó không ý thức được hậu quả nghiêm trọng đối với bản thân và người khác nếu tai nạn xảy ra.

Trong một vài năm gần đây, đời sông vật chất của các gia đình được cải thiện cùng với sự phát triển chung của đất nước. Việc mua một chiếc xe máy không còn là vấn đề quá khó khăn. Điều đáng nói là nhiều phụ huynh đã chiều theo ý thức của con trong việc cho con em mình sử dụng xe máy khi chưa đủ tuổi được pháp luụât cho phép. Hiện tượng trên xảy ra nhiều ở thành phố và đang có chiều hướng gia tăng, lan rộng. Học sinh hàng ngày vẫn điều khiển xe máy đến trường, nếu các điểm giữ xe trong nhà trường không cho phép học sinh mang xe máy vào trong khu vực trường thì cũng không sao bởi các điểm giữ xe tư nhân xung quanh nhà trường sẵn sàng phục vụ các “thượng đế”. Tình trạng học sinh sử dụng xe gắn máy khi chưa đủ tuổi được phép (tất nhiên là không có giấy phép lái xe) là vấn đề rất đáng lưu tâm bởi thực tế thời gian qua đã có nhiều vụ tai nạn giao thông xảy ra trong đó người gây tai nạn và nạn nhân các vụ tai nạn thuộc nhóm đối tượng này.

Thực tế trên cho thấy những bất cập trong công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho giới trẻ nói chung, đối tượng học sinh nói riêng. Trong nhà trường, hiện chưa có một chương trình giáo dục về an toàn giao thông có tính hệ thống, đồng bộ, liên tục trong cả ba cấp học. Những kiến thức về pháp luật giao thông được giới thiệu rải rác trong môn giáo dục công dân là chưa đủ. Công tác tuyên truyền hời hợt, chưa có chiều sâu nên hiệu quả và sức tác động tới học sinh bị hạn chế. Nhận thức của nhiều học sinh về vấn đề an toàn giao thông vì thế còn khá mơ hồ, trừu tượng.

Để làm chuyển biến nhận thức của học sinh trong việc chấp hành luật giao thông, nhân tố gia đình giữ vị trí hết sức quan trọng. Tuy nhiên, vì những lý do khác nhau, các bậc phụ huynh chưa chú trọng nhiều đến việc giáo dục cho con em về an toàn giao thông, Có chăng, chỉ dừng lại ở những lời nhắc nhở mà chưa có nhiều những động thái hướng dẫn về pháp luật và kỹ năng tham gia giao thông an toàn. Cá biệt, có một số phụ huynh vì chiều theo ý muốn của con đã quá dễ dãi trong việc cho con sử dụng xe máy khi tham gia giao thông dù biết con mình chưa đủ tuổi và pháp luật không cho phép. Họ không ý thức được hậu quả đáng tiếc có thể xảy đến với con em mình từ sự nuông chiều không phải lối này.

Nhằm làm chuyển biến nhận thức của học sinh về an toàn giao thông, nhà trường và ngành giáo dục phải vào cuộc tích cực, quyết liệt hơn nữa. Bởi đây là môi trường rất thuận lợi để học sinh có thể thu nhận được những kiến thức cần thiết về pháp luật nói chung, và vấn đề an toàn giao thông nói riêng. Cần có chương trình giáo dục về an toàn giao thông ngay từ bậc tiểu học. Các hình thức tuyên truyền cũng cần sinh động hơn, hấp dẫn hơn: sân khấu hoá, tổ chức các cuộc thi kết hợp tuyên truyền miệng. Bên cạnh đó, việc cho học sinh thường xuyên tiếp xúc với những hình ảnh vể các lỗi vi phạm, về hậu quả của các vụ tai nạn giao thông có thể có sức tác động mạnh mẽ hơn nhiều buổi tuyên truyền, kêu gọi khô khan, đơn điệu.Về phía gia dình, tuỳ thuộc vào độ tuổi của con em, cần có những hướng dẫn về kỹ năng tham gia giao thông đồng thời thường xuyên nhắc nhở, giáo dục về những tác hại, hậu quả của việc vi phạm an toàn giao thông. Các phương tiện thông tin đại chúng cần có nhiều hơn nữa những chuyên trang, chuyên mục tuyên truyền phổ biến về an toàn giao thông cho đối tượng học sinh.

Để nỗ lực kiềm chế, giảm thiểu tai nạn giao thông trong xã hội, các cấp, các ngành cần coi trọng công tác giáo dục làm chuyển biến nhận thức của mỗi người trong việc chấp hành nghiêm luật an toàn giao thông. Muốn vậy, việc giáo dục, tuyên truyền những kiến thức, kỹ năng về an toàn giao thông cho đối tượng học sinh là vô cùng cần thiết, nhất là trong bối cảnh tình hình tai nạn giao thông đang có những diễn biến phức tạp hiện nay.

Bùi Minh Tuấn