Tình hình lao động, việc làm tại Nghệ An: So sánh Quý 4 năm 2023 và Quý 4 năm 2024
Trong
bối cảnh nền kinh tế Việt Nam nói chung và tỉnh Nghệ An nói riêng đối mặt với
nhiều thách thức và biến động, tình hình lao động và việc làm tại Nghệ An trong
Quý 4 năm 2023 và Quý 4 năm 2024 đã có những thay đổi đáng chú ý. Những biến
động này phản ánh những xu hướng mới trong thị trường lao động, với sự ảnh hưởng
mạnh mẽ từ các chính sách kích thích kinh tế, cơ cấu lao động và những yếu tố
xã hội đặc thù. Dưới đây là phân tích chi tiết tình hình lao động tại Nghệ An
qua hai thời điểm, giúp đưa ra cái nhìn toàn diện về các vấn đề và các giải
pháp cần thiết.
1.
Tỷ lệ lao động đang làm việc giảm
Trong
tổng dân số từ 15 tuổi trở lên, tỷ lệ lao động đang làm việc trong Quý 4 năm
2024 có xu hướng giảm so với cùng kỳ năm 2023, một phần phản ánh những thách
thức từ quá trình tái cơ cấu kinh tế cũng như ảnh hưởng của các biến động toàn
cầu. Cụ thể, năm 2023 tỷ lệ lao động đang làm việc là 67,1%, trong khi năm 2024
giảm xuống còn 65,5%. Mặc dù con số này thể hiện sự giảm nhẹ, nhưng không thể
phủ nhận đây là tín hiệu phục hồi tích cực của thị trường lao động sau những biện
pháp kích thích kinh tế được triển khai trong giai đoạn trước đó.
Điều
đáng chú ý là sự khác biệt rõ rệt trong tỷ lệ lao động giữa các nhóm giới. Cụ
thể, tỷ lệ lao động nữ đang làm việc giảm mạnh hơn (2,6 điểm phần trăm), trong
khi nhóm lao động nam chỉ giảm nhẹ (0,4 điểm phần trăm). Nguyên nhân của sự sụt
giảm đáng kể ở nhóm nữ có thể xuất phát từ các yếu tố tác động như: nhu cầu lao
động trong các ngành nghề truyền thống không đáp ứng được yêu cầu của thị
trường hiện đại, sự chuyển dịch trong cấu trúc ngành nghề, và những yếu tố xã
hội đặc thù như trách nhiệm gia đình, khiến cho phụ nữ gặp khó khăn trong việc
tham gia thị trường lao động. Điều này cần sự quan tâm đặc biệt từ các cơ quan
chức năng để thúc đẩy các chính sách tạo điều kiện thuận lợi hơn cho phụ nữ
trong việc gia nhập và duy trì việc làm.
2.
Tỷ lệ thất nghiệp giảm, nhưng vẫn cần chú ý ở nhóm nam
Một
trong những tín hiệu tích cực là tỷ lệ thất nghiệp tại Nghệ An trong Quý 4 năm
2024 có sự giảm nhẹ so với cùng kỳ năm 2023. Cụ thể, tỷ lệ thất nghiệp năm 2023
là 1,5% (nam 1,7%, nữ 1,4%), trong khi năm 2024 giảm xuống còn 0,5% (nam 0,5%,
nữ 0,4%). Đây là một dấu hiệu cho thấy sự cải thiện rõ rệt trong việc cung cấp
cơ hội việc làm, đặc biệt là trong các ngành nghề phi chính thức, vốn đang phát
triển mạnh trong bối cảnh nền kinh tế chuyển đổi số và nhu cầu lao động linh
hoạt gia tăng.
Tuy
nhiên, tỷ lệ thất nghiệp của lao động nữ ghi nhận mức giảm đáng kể hơn, cho
thấy một sự cải thiện tích cực trong việc mở rộng các cơ hội việc làm cho nữ
giới. Trong khi đó, tỷ lệ thất nghiệp của lao động nam vẫn có phần cao hơn,
phản ánh áp lực từ các ngành công nghiệp chủ lực của tỉnh, vốn có nhu cầu tuyển
dụng lao động nam nhiều hơn. Điều này chỉ ra rằng thị trường lao động tại Nghệ
An vẫn cần có sự cân bằng hơn giữa các cơ hội việc làm dành cho lao động nam và
nữ, đặc biệt là trong bối cảnh một số ngành công nghiệp cần nhiều lao động nam
hơn nhưng lại thiếu các giải pháp nhằm giảm tỷ lệ thất nghiệp cho nhóm lao động
này.
3.
Tỷ lệ không hoạt động kinh tế: Vấn đề đáng quan tâm
Tỷ
lệ không hoạt động kinh tế tại Nghệ An trong Quý 4 năm 2024 có sự gia tăng đáng
kể so với năm 2023, một vấn đề cần phải được quan tâm và giải quyết. Cụ thể, tỷ
lệ không hoạt động kinh tế năm 2023 là 31,4% (nam 28,3%, nữ 34,1%), trong khi
năm 2024 tăng lên 34,1% (nam 29,8%, nữ 37,7%). Xu hướng này cho thấy một sự gia
tăng tỷ lệ không tham gia vào các hoạt động kinh tế ở cả nam và nữ, nhưng tỷ lệ
này ở nữ giới vẫn duy trì ở mức cao hơn nhiều so với nam giới.
Nguyên
nhân của sự gia tăng tỷ lệ không hoạt động kinh tế ở nữ giới có thể bắt nguồn
từ các yếu tố như khó khăn trong việc tiếp cận cơ hội việc làm, đặc biệt là ở
các ngành phi nông nghiệp, sự thiếu hụt các chương trình đào tạo và hỗ trợ nghề
nghiệp phù hợp với nhu cầu của lao động nữ, và các yếu tố xã hội như trách
nhiệm gia đình, khiến phụ nữ tại các vùng nông thôn phải tập trung vào công
việc nội trợ hoặc chăm sóc gia đình thay vì tham gia vào thị trường lao động.
Ngoài
ra, tỷ lệ không hoạt động kinh tế cũng tăng cao ở nhóm lao động trên 50 tuổi và
tại các huyện miền núi, nơi mà điều kiện việc làm còn hạn chế. Việc thiếu cơ
hội nghề nghiệp ở các khu vực này đã dẫn đến sự gia tăng tỷ lệ lao động không
tham gia vào các hoạt động kinh tế, một vấn đề mà tỉnh Nghệ An cần phải tìm ra
giải pháp để giải quyết, nhằm cải thiện cơ hội việc làm cho những nhóm lao động
yếu thế này.
4.
Đề xuất giải pháp
Để
giảm tỷ lệ không hoạt động kinh tế và thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị
trường lao động tại Nghệ An, các giải pháp cần được triển khai đồng bộ và hiệu
quả. Cụ thể:
Tăng
cường hỗ trợ phụ nữ: Cần triển khai các chương trình đào tạo kỹ năng nghề, đặc
biệt là trong các lĩnh vực dịch vụ và công nghệ, để phụ nữ có thể tham gia vào
các ngành nghề hiện đại. Đồng thời, cần có các chính sách khuyến khích và tạo
điều kiện thuận lợi cho phụ nữ tham gia thị trường lao động, đặc biệt ở các
ngành có tiềm năng phát triển như công nghệ thông tin, dịch vụ và các ngành
công nghiệp sáng tạo.
Mở
rộng cơ hội việc làm ở khu vực nông thôn: Đẩy mạnh đầu tư vào các ngành công nghiệp
nhẹ, nông nghiệp công nghệ cao và các ngành nghề phụ trợ, nhằm tạo ra cơ hội
việc làm tại chỗ cho lao động nông thôn. Việc phát triển các doanh nghiệp địa
phương và khuyến khích các doanh nghiệp khởi nghiệp sẽ giúp gia tăng nhu cầu
tuyển dụng lao động địa phương và giảm tỷ lệ thất nghiệp.
Hỗ
trợ lao động lớn tuổi: Các chương trình đào tạo và tái đào tạo nghề cho lao
động trên 50 tuổi cần được triển khai để giúp họ tham gia vào các công việc phù
hợp với sức khỏe và khả năng của họ. Đồng thời, cần xây dựng các chính sách hỗ
trợ nhằm tạo ra các công việc bán thời gian hoặc công việc linh hoạt phù hợp
với nhóm lao động này.
Nhìn
chung, tỷ lệ không hoạt động kinh tế tại Nghệ An đã tăng nhẹ trong Quý 4 năm
2024 so với năm 2023, một vấn đề cần phải được quan tâm và giải quyết. Mặc dù
thị trường lao động có những dấu hiệu tích cực, vẫn còn nhiều khó khăn và thách
thức cần vượt qua, đặc biệt đối với nhóm lao động nữ và người lớn tuổi. Việc
triển khai các giải pháp đề xuất không chỉ giúp giảm tỷ lệ không hoạt động kinh
tế mà còn đóng góp vào việc thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị trường lao
động và nền kinh tế địa phương trong tương lai.