Điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ thời điểm 1/4/2024 (ĐTDS&NƠGK 2024) là một cuộc điều tra lớn nhằm mục đích: Thu thập số liệu về dân số và nhà ở trên phạm vi cả nước làm cơ sở để đánh giá các chương trình quốc gia về dân số và nhà ở, qua đó đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch phát triển KT-XH thời kỳ 2021 - 2025; xây dựng chính sách, lập kế hoạch dân số và nhà ở phục vụ lập kế hoạch phát triển KT-XH thời kỳ 2026- 2030; giám sát thực hiện các mục tiêu phát triển thiên niên kỷ của Liên Hợp Quốc mà Chính phủ Việt Nam đã cam kết; cung cấp số liệu về quy mô dân số đến cấp huyện 5 năm sau Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019; làm cơ sở rà soát, hiệu chỉnh số liệu dân số hàng năm giai đoạn 2020- 2024; bổ sung kho dữ liệu dân số và nhà ở của Tổng cục Thống kê để phục vụ công tác nghiên cứu, phân tích và dự báo quá trình phát triển dân số và nhà ở giữa hai kỳ tổng điều tra trên phạm vi cả nước và từng địa phương phục vụ yêu cầu so sánh quốc tế; cung cấp dàn mẫu cho các cuộc điều tra thống kê đối với hộ dân cư.

ĐTDS&NƠGK 2024 phải bảo đảm các yêu cầu chủ yếu là công tác tổ chức, thu thập thông tin, xử lý số liệu, công bố kết quả, lưu trữ dữ liệu điều tra phải được thực hiện theo đúng quy định của phương án điều tra; kết quả điều tra phải xác định được quy mô, cơ cấu dân số đến cấp huyện 5 năm sau TĐTDS 2019 và phải bảo đảm mức độ đại diện của số liệu về cơ cấu dân số và nhà ở cho cả nước, khu vực thành thị và nông thôn, 6 vùng KT-XH, 63 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; phải xây dựng được cơ sở dữ liệu về dân số phù hợp với hệ thống thu thập thông tin thống kê và hệ thống đầu mối dữ liệu thống kê của Tổng cục Thống kê để phục vụ cho các nghiên cứu chuyên đề về thống kê dân số và nhà ở trong tương lai; việc quản lý tài chính phải bảo đảm đúng chế độ hiện hành, sử dụng kinh phí tiết kiệm, hiệu quả.

Đối tượng điều tra ĐTDS&NƠGK 2024 gồm nhân khẩu thực tế thường trú của hộ dân cư; các trường hợp chết của hộ dân cư; nhà ở của hộ dân cư trên các địa bàn điều tra được chọn. Đối tượng điều tra không bao gồm những người đang sống trong khu vực quản lý riêng của quân đội và công an. Đơn vị điều tra là hộ dân cư (bao gồm cả hộ quân đội và công an đang sống trong khu dân cư của xã, phường, thị trấn). ĐTDS&NOGK 2024 là cuộc điều tra chọn mẫu được tiến hành trên phạm vi cả nước (ngoại trừ 4 huyện đảo nhỏ), bao gồm 5% số hộ dân cư cả nước được chọn từ 20% địa bàn điều tra của cả nước. Thời điểm điều tra bắt đầu từ 0 giờ ngày 1/4/2024 và được tiến hành tại địa bàn trong thời gian khoảng 20 ngày. Ngoài thông tin định danh, nội dung điều tra bao gồm 5 phần chính: Một số thông tin về các thành viên của hộ (Họ và tên, quan hệ với chủ hộ, giới tính, tháng, năm sinh hoặc tuổi tròn theo dương lịch, dân tộc, tôn giáo, nơi thực tế thường trú, tình hình đi học hiện nay, trình độ học vấn và trình độ chuyên môn kỹ thuật cao nhất đạt được, lớp học phổ thông cao nhất và tổng số năm đã học các bậc đào tạo nghề, chuyên nghiệp, đại học, thạc sĩ, tiến sĩ, tình trạng biết đọc và biết viết, tình trạng hôn nhân, tuổi kết hôn lần đầu); Thông tin về lịch sử sinh của phụ nữ từ 10- 49 tuổi (Số con đã sinh, số con hiện còn sống, số con đã chết chia theo giới tính; tháng, năm sinh theo dương lịch và số con trai, số con gái của lần sinh gần nhất; giới tính của tối đa 5 lần sinh); Thông tin về người chết của hộ (Số người chết; giới tính, thời gian và tuổi của người chết; nguyên nhân chết, nơi chết và tình hình tử vong mẹ); Thông tin về các sự kiện chết của hộ trong 5 năm qua (Số người đã chết trong 5 năm qua chia theo giới tính); Thông tin về nhà ở (tình trạng sở hữu nhà ở; tổng diện tích của ngôi nhà; kết cấu của ngôi nhà và loại vật liệu xây dựng chính làm cột, mái và tường; năm đưa vào sử dụng ngôi nhà; ý định mua hoặc thuê nhà ở khác của hộ trong 3 năm tới; tình hình sử dụng phòng ở; loại nhiên liệu chính sử dụng để thắp sáng và nấu ăn; nguồn nước chính sử dụng để ăn uống; loại hố xí đang sử dụng; một số tiện nghi sinh hoạt cơ bản của hộ dân cư.

Đối với tỉnh Nghệ An có địa bàn rộng, dân cư đông và đa dạng loại hình kinh tế, vùng sâu, vùng xa đi lại khó khăn. Với tầm quan trọng và ý nghĩa to lớn của cuộc điều tra này, Cục Thống kê tỉnh Nghệ An đã triển khai tốt công tác chuẩn bị ngay từ đầu năm 2024 từ khâu tổ chức, xây dựng kế hoạch điều tra cho đến hậu cần, phương tiện vật chất phục vụ điều tra. Cục đã thành lập Tổ Công tác cấp tỉnh giúp chỉ đạo điều tra trên địa bàn theo quyết định số 2632/QĐ-UBND ngày 28/3/2023. Đồng thời, giao cán bộ căn cứ dữ liệu của sơ đồ nền, bảng kê phối hợp với cán bộ thôn, xóm, bản, tổ dân phố tiến hành rà soát địa bàn, xác định sơ đồ nền của địa bàn điều tra và lập bảng kê đầy đủ số nhà, số hộ, số người phục vụ công tác điều tra theo đúng kế hoạch; rà soát và ghi chép đầy đủ các thông tin liên quan đến điều tra.

Công tác chọn điều tra viên cũng được Cục Thống kê tỉnh thực hiện kỹ lưỡng, bởi điều tra viên là lực lượng trực tiếp thực hiện cuộc điều tra, có vai trò quan trọng quyết định đến chất lượng thông tin thu thập và sự thành công của cuộc điều tra. Cục đã chú trọng lựa chọn đội ngũ điều tra viên có tinh thần trách nhiệm cao, có trình độ. Cán bộ lập bảng kê địa bàn điều tra là người địa phương, am hiểu địa hình và phân bố dân cư của địa bàn. Quy định mỗi xã chọn 1 cán bộ chọn 1-2 cán bộ lập mới bảng kê giai đoạn 1 và trực tiếp điều tra tại hộ ở giai đoạn 2. Tại 460 xã, phường, thị trấn của toàn tỉnh có 1222 địa bàn điều tra với 36.600 hộ được chọn phỏng vấn điều tra. Cục Thống kê tỉnh đã lựa chọn 412 điều tra viên làm việc dưới sự điều hành của 21 giám sát quản trị huyện và được giám sát bởi 10 giám sát viên cấp tỉnh và 58 giám sát viên cấp huyện. Cục Thống kê tỉnh Nghệ An đã tổ chức 1 lớp tập huấn nghiệp vụ điều tra, lập bảng kê cấp tỉnh và 18 lớp cấp huyện cho Giám sát viên và điều tra viên tại huyện. Tài liệu điều tra bao gồm phiếu điều tra và các tài liệu hướng dẫn nghiệp vụ do Tổng cục Thống kê biên soạn đã được Cục Thống kê tỉnh chuẩn bị đầy đủ. Trước khi triển khai điều tra tại địa bàn, Cục Thống kê tỉnh đã tổ chức phỏng vấn và ghi thử để rút kinh nghiệm kịp thời.

Cục Thống kê tỉnh đã xây dựng kế hoạch cụ thể, thường xuyên tranh thủ sự chỉ đạo và tạo điều kiện của UBND các cấp, đồng thời coi trọng công tác tuyên truyền mục đích, ý nghĩa của cuộc điều tra đến từng hộ thuộc các địa bàn điều tra để người dân hiểu rõ mà hợp tác tích cực. Cục Thống kê tỉnh tổ chức toàn diện cuộc điều tra theo phương án điều tra tại các địa bàn đã được chọn thuộc phạm vi của tỉnh từ bước rà soát địa bàn, cập nhật sơ đồ, bảng kê đến khi kết thúc bàn giao phiếu của tỉnh và chịu trách nhiệm trước Tổng cục Thống kê về chất lượng số liệu điều tra.

Trong thời gian điều tra, lãnh đạo Cục Thống kê tỉnh Nghệ An sẽ phân công cán bộ đã được tập huấn nghiệp vụ cùng với các giám sát viên cấp tỉnh, cấp huyện trực tiếp xuống từng địa bàn để kiểm tra, giám sát và giúp điều tra viên thực hiện tốt nhiệm vụ của mình, tiến hành đánh giá, nghiệm thu phiếu trước khi chuyển giao cho Trung tâm Tin học Thống kê khu vực. Quy định tất cả các địa bàn điều tra phải được giám sát và phản ánh kết quả trong phiếu giám sát của tổ trưởng và giám sát viên. Chi cục Thống kê cấp huyện có nhiệm vụ trực tiếp giúp Cục Thống kê tỉnh tuyển chọn, hướng dẫn điều tra viên; tham gia giám sát công tác điều tra ở địa bàn theo yêu cầu của Cục Thống kê tỉnh; nghiệm thu phiếu điều tra của tổ trưởng, điều tra viên và làm báo cáo theo mẫu quy định ngay sau khi kết thúc bước điều tra.

Từ 7 giờ ngày 01/4/2024, sẽ diễn ra cuộc ĐTDS&NƠGK trên địa bàn Nghệ An. Cục Thống kê tỉnh đã tập trung chỉ đạo tốt ngày ra quân, tổ chức điểm các địa bàn để từ đó nhân rộng ra các địa bàn khác. Các công việc hậu cần và phương tiện vật chất cũng đã sẵn sàng. Công tác đảm bảo an ninh trật tự, an toàn được chú trọng để cuộc điều tra diễn ra được thông suốt. Tất cả công việc chuẩn bị đã được thực hiện tốt đảm bảo cho cuộc điều tra diễn ra thành công tốt đẹp ./.

Nguyễn Trung Kiên - Phó Cục trưởng Cục Thống kê tỉnh Nghệ An